Antalya´da gerçekleştirilen 19. Millî Eğitim Şûrası Millî Eğitim Bakanı Nabi Avcı ve Bakan Yardımcısı Orhan ERDEM'in katılımıyla sona erdi.

19. Millî Eğitim Şûrasına eğitim çevrelerinden akademisyenler, okul müdürleri, öğretmenler, öğrenciler, Bakanlık bürokratları olmak üzere yaklaşık 600 kişi katıldı. Şûra´da, 179 tavsiye kararı alındı.

19. Millî Eğitim Şûrasında alınan tavsiye kararları şöyledir:

ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE HAFTALIK DERS ÇİZELGELERİ

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

1. Programın oyun temelli olması

2. Programda değerler eğitimine yer verilmesi

3. Okul öncesinden itibaren yetenek gelişiminin izlenmesi

4. Okul öncesi ve ilkokulda kullanılan eğitim aracı metinlerinde kendi kültürümüze ait literatüre (masal, hikâye, fabl, şiir vb.) yer verilmesi

5. Okul öncesi eğitimde, öğretim programlarının çocukların özgüven becerilerini ve birey olma bilincini geliştirmeye dönük olması

6. Öğretim programlarında yaratıcı düşünme becerilerinin geliştirilmesine yönelik kazanımlara yer verilmesi

7. Okul öncesi eğitimde uygun enstrümanlarla Türk müziği çalışmalarına yer verilmesi

8. Düzeylerine uygun spor etiklerine yer verilmesi

9. Türkçenin doğru bir şekilde kazandırılması

10. Okul öncesi eğitimde tekli öğretime geçilmesi

İLKOKUL

1. İlkokullarda tekli öğretime geçilmesi

2. İlkokullarda haftalık ders saatinin 30 ders saati olması (25 saati zorunlu, 5 saati serbest etkinlikler olarak yürütülmesi). Serbest etkinlik saatlerinin veli-öğrenci talepleri de dikkate alınarak okul idaresince belirlenmesi

3. Görsel Sanatlar ve Müzik derslerinin haftada en az 2´şer ders saati olması

4. 5 saatlik Oyun ve Fiziki Etkinlikler dersinin 2 saatinin beden eğitimine ayrılması

5. İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflara da Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin konulması İlkokul 1, 2 ve 3. sınıflar için hazırlanacak olan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programlarında da çoğulcu anlayışa yer verilmesi

6. Gerekli yasal düzenleme yapılarak, Trafik Güvenliği ve İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi derslerinin haftalık ders çizelgesinden kaldırılması; Trafik Güvenliği dersi konularının Hayat Bilgisi dersi içinde; İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi dersi konularının da Sosyal Bilgiler dersinde verilmesi.

7. İlkokulda okuma kültürünün kazandırılmasına yönelik etkinliklerin yapılması

8. "Fen Bilimleri" dersinin adının "Fen Bilgisi" olarak değiştirilmesi ve Fen Bilgisi dersi ile Sosyal Bilgiler derslerinin ilkokul 4. sınıftan itibaren programa eşit bir şekilde dağıtılması

9. Taşımalı eğitim yapan ilkokullarda 30, ortaokullarda 35 saat ders olduğundan servis ve güvenlik sorunu çıkmaktadır. Bu nedenle dersleri erken biten ilkokul öğrencileri için etüt saatinin konulması

10. İlkokullardaki Serbest Etkinlikler için bir uygulama kılavuzu hazırlanması

ORTAOKUL

1. Ortaokullarda tekli öğretime geçilmesi

2. Bütün ortaokullarda haftalık ders saatinin en fazla 30 ders saati olması (Zorunlu ders saati sayısının 25, seçmeli ders saati sayısının 5 olması)

3. Ortaokullarda Türk Musikisi makamsal sisteminin bir Türk Halk Müziği sazıyla öğretilerek verilmesi

4. Görsel Sanatlar ve Müzik derslerinden birinin seçilerek haftada 2 ders saati olarak verilmesi

5. İlkokulda verilen Oyun ve Fizikî Etkinlikler dersi ile ortaokulda verilen Beden Eğitimi ve Spor derslerinin isminin ´Beden Eğitimi ve Oyun´ olarak değiştirilmesi

6. Ortaokulda hafızlık eğitimi alacak öğrenciler için ara verme süresinin 1 yıldan 2 yıla çıkarılması ve ara verilen sürelerde öğrencilere dışarıdan sınav hakkı verilmesi

7. Değerler eğitimine öğretim programlarında etkin bir şekilde sarmallık anlayışla yer verilmesi

8. Ortaokullarda 5, 6 ve 7. sınıflarda birer saat rehberlik dersinin konulması

9. Seçmeli ders modülünde yer alan fen bilimleri ve matematik modülünün ikiye ayrılması, Fen bilimleri modülüne fen bilimlerine giriş adında bir dersin konulması; sosyal bilimler modülü içerisine de sosyal bilimlere giriş adında bir dersin konulması

10. Ortaokullarda okutulan T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi programının gözden geçirilerek güncel anlayışlar ve yöntemler doğrultusunda yeniden yazılması

LİSE

1. Öğrencinin bir haftada aldığı toplam ders sayısının çeşit olarak azaltılması amacıyla derslerin bir kısmının dönemlik olarak uygulanmasına imkân verilmesi

2. Dil ve Anlatım dersi ile Türk Edebiyatı derslerinin birleştirilerek Türk Dili ve Edebiyatı şeklinde adlandırılması

3. Gerekli yasal düzenlemeler yapılmak sureti ile ´Sağlık Bilgisi´ dersi ile ´Trafik ve İlk Yardım´ derslerinin kaldırılarak içeriklerinin ilgili derslere dağıtılması

4. Bütün ortaöğretim kurumlarında haftalık ders saatlerinin azaltılması

5. Özel yetenekli öğrencilerin eğitimine yönelik bir yönetmeliğin hazırlanması ve anaokulundan itibaren geçerli olacak şekilde yeni bir öğretim programının yapılması

6. Osmanlı Türkçesi dersinin sosyal bilimler lisesinde olduğu gibi, Anadolu imam hatip lisesinde de zorun ders olarak, diğer ortaöğretim kurumlarında ise seçmeli ders olarak okutulması

7. Bilim ve Medeniyet tarihimizde öne çıkan düşünür ve bilim insanlarının çalışma ve eserlerine ilkokul, ortaokul ve lise öğretim programlarında yer verilmesi

8. Bütün ortaöğretim kurumlarında görsel sanatlar dersi çatısı altında geleneksel sanatlarımız olan Hat, Ebru, Tezhip ve Minyatür öğretim programlarının da uygulanmasına imkân verilmesi

9. Güzel sanatlar liselerinin programlarında Türk müziğinin makamsal sistemi ve çalgıları ile geleneksel sanatlara (Hat, Ebru, Tezhip ve Minyatür) yer verilmesi

10. Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin öğretim programları ve ders çizelgelerinden "Alkollü İçki ve Kokteyl Hazırlama" dersinin kaldırılması; Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde 10. sınıftan itibaren staj amacıyla tesis ve kurumlara gönderilen öğrencilerin alkollü içki servisi yapılan ya da alkollü içecek hazırlanan bölümlerde staj faaliyeti yapmalarının kaldırılması

11. Ortaöğretimin bütün sınıflarında seçmeli fizik, kimya ve biyoloji dersleriyle ilgili uygulamalara haftalık ders çizelgelerinde yer verilmesi

12. Liselerde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin 2 saate çıkarılması

13. Ortaöğretim kurumlarında öğretim programlarının okul türleri arasında yatay ve dikey geçiş, sınıf atlama ve normal öğrenim süresinden önce mezun olma fırsatlarına yer verecek şekilde düzenlenmesi

14. Liselerde okutulan T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi programının gözden geçirilerek güncel anlayışlar ve yöntemler doğrultusunda yeniden yazılması

15. Kutlu Doğum Haftası, Muharrem Ayı ve Aşure Gününün Belirli Gün ve Haftalar kapsamına alınması

16. İmam hatip liselerine seçmeli Farsça dersinin konulması

17. Serbest etkinlikler dersinin haftada bir saatinin okulun bulunduğu ili tanıtacak şekilde bir ders olarak işlenmesi.

ÖĞRETMEN NİTELİĞİNİN ARTIRILMASI

2.1.1. Öğretmen Aday Adaylarının Niteliği ve Seçimi Öğretmen niteliklerinin arttırılmasının ön koşullarından biri istekli, başarılı ve mesleğin bilişsel olduğu kadar duyuşsal ve psiko-motor yeterliklerini de taşıyan öğrencilerin mesleğe kazandırılmasıdır.

1. YGS/LYS sıralamasında başarılı olan ve öğretmenlik mesleğini ilk üçte tercih eden öğrenciler teşvik edilmelidir. Lisans öğrenimleri sürecinde akademik başarılarını sürdürmeleriyle kaydıyla burs ve barınma desteği sağlanmalıdır.

2. Eğitim Fakültelerinin programlarına öğrenci yerleştirmede kullanılan YGS/LYS puan türleri tekrar gözden geçirilmelidir.

3. Öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarına öğrenci seçim sürecinde; öğretmen yeterlikleri doğrultusunda öğretmen ilgi ve yetenekleri temel alan çoklu değerlendirme ilkeleri hayata geçirilmelidir.

2.1.2. Öğretmen Eğitiminde Hizmet Öncesi Eğitimin Niteliği Öğretmenlerin niteliklerin arttırılması sürecinde mesleğin özellik ve gereklerine uygun başarılı öğrencilerin seçimi mesleğin niteliğinde bir iyileştirme yaratsa da, meslekleşmeye ve nitelik arttırmaya yönelik hizmet öncesi lisans eğitim ve öğretim süreçlerinin aşağıda belirtilen yönleriyle öğretmen yeterlikleri temelinde iyileştirilmesi kritik bir önem taşımaktadır.

4. Öğretmenlik mesleğine akademik/sosyal/psikolojik açıdan uygun olmayan öğrencilere diğer fakülte ve bölümlere yatay ve dikey geçiş imkânları sunulmalıdır.

5. Öğretmen yetiştirmeye yönelik öğretim programlarında uygulama derslerinin oranı %50´ye yaklaştırılmalıdır.

6. Öğretmen yetiştirme sürecinde okullarda yapılacak çalışmaların önemine istinaden daha etkili yürütülmesi için fakülte-okul işbirliği sürecine işlerlik kazandırılmalıdır.

7. Eğitim fakültesi dışında öğretmenlik atamasına kaynaklık teşkil eden lisans programlarından mezun olanlara uygulanacak öğretmen yetiştirme programları uygulamalı ağırlıklı en az iki yıllık olacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.

8. Eğitim fakültesi dışında öğretmenlik atamasına kaynaklık teşkil eden lisans programlarında öğrenimlerine devam eden öğrencilere MEB´in ihtiyaçları ve YÖK´ün belirleyeceği ölçütler doğrultusunda eğitim fakültelerince ´öğretmenlik meslek bilgisi´ dersleri sunulmalıdır.

9. Eğitim fakültelerinde öğrenci kontenjanları azaltılarak öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayıları dünya ölçütleri göz önüne alınarak yeniden düzenlenmelidir.

10. Eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarının öğretmen eğitimi konusunda yeterlikleri, yükseltilmesi konusunda tedbirler alınmalıdır.

11. Öğretmen yetiştiren kurumların akademik ve örgütsel teşkilatlanması ve programları on iki yıllık zorunlu eğitim sistemi doğrultusunda ve ulusal/uluslararası akreditasyon modellerine dayalı olarak yeniden yapılandırılmalıdır.

12. Alanında deneyimli ve başarılı öğretmenlerden yükseköğretim kurumlarının öğretmen yetiştiren kurumlarında özellikle uygulama gerektiren ders/konularda yararlanılmalı ve işbirliği yapılmalıdır.

13. MEB´in geliştirdiği genel öğretmen yeterlilikleri ve özel alan yeterlikleri tüm paydaşların geri bildirimleri ve teknolojik pedagojik alan bilgisi de dikkate alınarak güncellenmeli ve halen yeterlikleri geliştirilmemiş alanlar için ivedi olarak çalışmalara başlanmalıdır.

14. Eğitim fakültelerinde uygulanmakta olan öğretim programları, MEB ile birlikte geliştirilen öğretmen yeterlikleri doğrultusunda, Yüksek Öğretim Kurulu, Öğretmen Yetiştirme Çalışma Grubu´nun koordinasyonunda yeniden yapılandırılmalıdır.

15. Başta eğitim fakülteleri olmak üzere tüm öğretim kademelerine yönelik öğretmen yetiştiren yükseköğretim programlarında, mesleki yeterliğe ilişkin dersler dışında, ´müfredat dışı etkinlikler´ olarak tanımlanabilecek sanat, spor, müzik ve kültür temalı, etkinlik merkezli seçmeli genel kültür dersleri konulmalı ve eğitsel kol ve kulüp faaliyetleri işlevsel hale getirilmelidir. Böyle öğretmen adaylarının okullara ve öğrencilerine taşıyabilecekleri entelektüel birikimleri arttırılmalıdır.

16. Başta eğitim fakülteleri olmak üzere öğretmen yetiştiren diğer yükseköğretim kurumlarında öğrenimlerine devam eden öğrenci sayıları ve bu kurumların kapasitesi ile ihtiyaç duyulan öğretmen sayısı düşünüldüğünde yeni eğitim fakültesi ve var olan eğitim fakültelerinde yeni programlar ihtiyaç hâsıl olmadığı takdirde açılmamalıdır. İhtiyaç halinde yeni eğitim fakültelerinin ve öğretmen yetiştirme programlarının açılması için ulusal ve uluslararası standartlar belirlenmeli ve yeni programlar bu standartları temel alarak açılmalıdır.

17. Millî Eğitim Bakanlığı´nın Fatih Projesi´yle birlikte okullarda kurduğu/kuracağı teknolojiler öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarında kurulmalı ve öğretmen aday adaylarına bu teknolojilere ilişkin temel bilgi ve beceriler kazandırılmalıdır.

18. Öğretim elemanı yetiştirmek üzere mevcut olan yurt içi ve yurt dışı doktora ve araştırma bursları ihtiyaç duyulan öncelikli alanlara ilişkin çeşitlendirilmeli, artırılmalı ve özellikle yurt dışı lisansüstü programlara seçilen bursiyerlerin görevlendirilecek ilgili yükseköğretim kurumlarıyla iletişimi ve koordinasyonu sağlanmalıdır.

19. Yükseköğretim kurumlarının 3 temel işlevinden biri olan "toplumsal katkı" bağlamında, öğretim üyelerinin başta mesleki gelişim etkinlikleri olmak üzere, Millî Eğitim Bakanlığı´nın pedagojik, yönetsel yapı ve süreçlerinin geliştirilmesinde görev ve çabaları akademik yükseltme sürecinde kredilendirilmelidir. 2.1.3. Öğretmen Aday Adaylarının Mesleğe Seçimi Öğretmenlik mesleğine ilişkin mevcut mezun sayısı, öğrenimlerine devam eden öğrencilerin sayısı, yükseköğretim kurumlarının öğrenci yetiştirme kapasitesi dikkate alındığında öğretmen aday adaylarının oluşturduğu havuzdan nitelikli öğretmenlerin seçimi bir başka stratejik öncelik alanını oluşturmaktadır.

20. Öğretmen aday adaylarının mesleğe seçiminde a. KPSS ve ÖABT testlerinde öğretmen yeterlikleri dikkate alan b. Öğretmenlik mesleğinin bilişsel boyutunun yanında duyuşsal ve psiko-motor özelliklerini de temel alan çoklu değerlendirme sistemlerini içeren bir model oluşturulmalıdır.

2.1.4. Öğretmen Adaylarının Yetiştirilmesi Öğretmenlerin mesleğe seçimini takiben öğretmen adaylarının kurum ve sistem içinde yetiştirilmesi sürecinde bu konuda gerekli eğitim ve deneyime sahip ´danışman´ (mentör) öğretmenlerce daha yapılandırılmış uygulama temelli modellere gereksinme duyulduğu düşünülmektedir.

21. Aday öğretmenlerin adaylık süreci yeniden yapılandırılmasına ilişkin;

a. Aday öğretmeni, norm kadro ile ilişkilendirilmeksizin adaylık sürecini danışman öğretmen (mentör) eşliğinde tamamlayabileceği bir okulla/kurumla ilişkilendirilerek yetiştirilmelidir.

b. Adaylık ve uyum eğitim programları bütünleştirilerek, öğretmenlerin mesleki gelişimini [birleştirilmiş sınıf yönetimi, kaynaştırma (bütünleştirme), vb.], kişisel gelişimini (sanat, kültür, iletişim, vb.) ve çevreye uyumunu (sosyal, kültürel özellikler, vb.) sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.

2.1.5. Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi (Hizmetiçi Eğitim) ve Kariyer Sistemi Yapılandırılması Öğretmenlik mesleğinin niteliğinin artırılmasında; öğretmen yeterlikleri temelinde, sistemdeki öğretmenlerin büyüklüğünü, ülke üzerindeki dağılımını ve yaşam boyu öğrenme ilkelerini de temel alan bir mesleki-kişisel gelişim modeline gereksinme duyulduğu düşünülmektedir. Bunun yanı sıra bu modelin öğretmenlik mesleğinin hak ettiği bir kariyer sistemine bağlanmasının stratejik bir öncelik alanı olduğu değerlendirilmektedir.

22. Sürekli mesleki gelişim için öğretmen yeterliklerini de dikkate alan bir model oluşturulmalıdır. Bu model;

a. Bütüncül bir yaklaşımla ihtiyaç belirleme, izleme, yönlendirme ve değerlendirmeyi,

b. Mesleki gelişim programlarının uygulama boyutu da dikkate alınarak süre ve içerik yönünden planlanmasını,

c. Öğretmenlerin hayat boyu öğrenme fırsatlarını artırmak ve çeşitlendirmek için uzaktan öğretim yoluyla hizmet sunan kurumlarla işbirliğini,

d. Yüz yüze ve uzaktan olanaklarının birlikte kullanıldığı karma (hibrit) öğretim tasarımlarını, İçermelidir.

23. Yükseköğretim kurumlarıyla işbirliği yapılarak mesleki gelişim programlarına yönelik modüler elektronik içerik hazırlanıp, yukarıda belirtilen modelin nitelikleri çerçevesinde öğretmenlere sunulmalıdır.

24. Öğretmenin, yükseköğretim kurumlarınca sunulan mesleki gelişim modüllerinden aldıkları eğitimler kredilendirilerek MEB´de kariyer geliştirme sistemine dâhil edilmelidir.

25. Millî Eğitim Bakanlığı´nın kurumsal ve bireysel gereksinmeler doğrultusunda öğretmenlerin kendi alanlarında ve/veya Eğitim Bilimleri alanında yüksek lisans ve doktora programlarına katılımı teşvik edilmelidir. Bu teşvik bağlamında yüksek lisans ve doktora öğrenimlerini tamamlayan öğretmenlerin ek ders ücretleri artırılmalıdır.

26. Mesleki gelişim çerçevesinde yükseköğretim kurumlarından alınan ders/kredilerin yüksek lisans programlarına devam etmek isteyen ve giriş koşullarını karşılayan öğretmen, maarif müfettişleri ve okul yöneticileri için kredilendirilmelidir.

27. Uzaktan öğretim yoluyla modüler yüksek lisans programları oluşturularak, öğretmen, okul yöneticisi, maarif müfettişlerine bir fırsat olarak sunulmalıdır.

28. Mesleki gelişim alanında başarılı örneklerin paylaşımı için dijital platformlar oluşturulmalıdır.

29. Mesleki gelişim programlarında görev alacak eğiticilerin niteliklerine ilişkin ölçütler ilgili tarafların katılımını sağlayacak bir komisyon vasıtasıyla geliştirilmelidir.

30. Mesleki gelişime temel teşkil eden yetişkin eğitimi alanında sertifika, yüksek lisans, vb. programlarının açılması teşvik edilmelidir.

31. Okul Temelli Mesleki Gelişim Modeli´ne (OTMG) danışman öğretmen (mentörlük) sistemi de eklenerek yeniden düzenlenmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.

32. Öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişiminin sürdürülebilirliğini sağlamak için öğretmenlerin katılacağı eğitim karşılığı mesleki ve kişisel gelişim ödeneği ayrılmalıdır.

33. Kariyer basamaklarını, kişisel ve mesleki gelişimin bütüncül bir parçası olarak değerlendirerek ve Anayasa Mahkemesinin ilgili kararları da dikkate alınarak 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu´nun değişik 43. maddesi yeniden düzenlemelidir.

34. Öğretmenlerin özlük haklarına yönelik olarak; her dört yılda bir yıpranma payı ve 3600 ek gösterge verilmelidir.

35. Öğretmenlerin özlük haklarına yönelik olarak öğretmenlerin ek ders ücretleri artırılmalıdır.

36. Öğretmenlerin mesleki yeterlikler doğrultusunda kariyer basamaklarında yükseltilmesi, sınav dışında; lisansüstü eğitim, yer aldığı bilimsel, sosyal, ulusal ve uluslararası projeler, katıldığı mesleki gelişim programları, öz ve akran değerlendirmesi, OTMG, öğrenci-veli geri bildirimleri, vb. içeren çoklu değerlendirme sistemi ile değerlendirilmelidir.

37. Öğretmenlerin ihtiyaç duyulan il ve bölgelerde görev yapmalarına yönelik bir teşvik sistemi geliştirilmelidir.

38. Öğretmenler için mesleki gelişim programlarını düzenlemek, bu programlar için öğretim materyalleri hazırlamak ve AR-GE faaliyetleri gerçekleştirmek üzere Millî Eğitim Akademisi kurulmalıdır. 2.1.6. Öğretmenlik Mesleğinin Toplumsal Statüsü Öğretmenlik mesleğinin hak ettiği sosyal ve mesleki itibarın arttırılmasında; yeterlik, nitelik ve standart gibi kavramlar arasında bir ortak anlayış yaratacak ve norm oluşturacak bir yasal düzenlemeye gereksinme olduğu düşünülmektedir.

39. Her mesleğin olduğu gibi öğretmenlik mesleğinin de toplumsal itibarının artırılmasında stratejik önem taşıyan öğretmenlik mesleği etik kodları ve meslek standartları ivedilikle oluşturmalı ve ilgili taraflarla paylaşılmalıdır.

40. Öğretmenlik mesleğine ilişkin farklı mevzuatları birleştiren ve öğretmenlik mesleğinin uzmanlık statüsünü geliştirecek bir ´Öğretmenlik Meslek Kanunu´ çıkarılmalıdır. İlahiyat fakültesi mezunlarının alan değişikliği yapmaksızın Din Kültürü ve Ahlak Dersi ile İmam hatip meslek dersleri alanındaki derslere girebilmelidir. Branş ve sınıf öğretmenlerinin aylık karşılığı girmek zorunda oldukları haftalık ders saatinin 15 ders saati olarak eşitlenmesi için yasal düzenleme yapılmalıdır.

EĞİTİM YÖNETİCİLERİNİN NİTELİĞİNİN ARTIRILMASI

Önerilerin hangi yönetim kademelerini kapsadığına ilişkin yapılan tartışmaların sonrasında eğitim yöneticisi, okul yöneticisi kavramının tanımlanması gerektiği kararı alınmıştır. Bu bağlamda; * Eğitim yöneticisi denildiğinde okul kurum yöneticiliğinden ilçe, il ve Bakanlık yönetim kademelerinin; okul yöneticiliği denildiğinde ise okul müdürü ve müdür yardımcılarının anlaşılması gerektiği kararlaştırılmıştır. Bu tanımlamanın ardından özel ihtisas komisyonunun geliştirdiği öneriler sırayla müzakere edilerek aşağıda yer alan kararlar alınmıştır.

Eğitim Yöneticisi Adaylarının Seçilme Ölçütleri

1. Devlet okullarında eğitim yöneticisi olmak için lisans derecesine sahip olunmalıdır.

2. Okul yöneticileri merkezi olarak yapılan yazılı sınavda başarılı olmalıdır.

3. Okul müdürleri, belli bir süre görev yapmış müdür yardımcıları arasından seçilmelidir.

4. Okul yöneticiliğine atanmada o okula öğretmen olarak atanma şartlarını taşıma esastır. Ancak atanma şartlarını taşımadan; o okula münhasıran norm durumu değil genel anlamda o okul türüne atanabilme şartı, aranması yeterli görülmelidir.

5. Farklı okul türlerine göre yapılacak yönetici görevlendirmelerinde okul türüne uygun branşlardan yönetici görevlendirilmesine özen gösterilmelidir.

6. "Okul yöneticiliğine atanmada eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim almış olma ile okul müdürlüğü için yönetici yeterliklerini esas alan, akredite edilmiş kurumlar tarafından verilebilen belli sürede eğitim alındığını gösterir belgeye sahip olma" şartları okul yöneticisi seçiminde tercih nedeni olmalıdır.

7. Yöneticilerin seçiminde, ulusal düzeyde yapılandırılmış Ulusal Eğitim Yöneticiliği Yeterlik Programı´ndan Eğitim Yöneticiliği Yetkinlik Belgesi almış olması tercih sebebi olmalıdır.

8. Okul yöneticisinin görevlendirilmesi Okul Müdürü Görevlendirme Mülakat Komisyonu tarafından yürütülmelidir. Daha üst düzeydeki yönetici atamalarında da bu komisyona benzer komisyonlar oluşturulabilir.

9. Okul Müdürü Görevlendirme Mülakat Komisyonu: İl millî eğitim müdürü veya görevlendireceği il millî eğitim müdür yardımcısının başkanlığında, ilçe millî eğitim müdürü, şube müdürü ve mevcut müdürler tarafından seçilmiş birer temsilciden oluşturulmalıdır.

10. Yönetici adaylarının yetiştirme programlarına erişimini kolaylaştırmak, yerel imkânlardan faydalanmak ve çok sayıda adaya ulaşabilmek amacıyla yönetici yetiştiren Eğitim Yöneticisi Yetiştirme Merkezleri´nin (EYYM) İstanbul ve Ankara´dan başlanarak ülke geneline yaygınlaştırılması için Bakanlığın çalışma başlatılmalıdır. Bu yaygınlaştırmada TÜİK tarafından tanımlanmış bölge tanımlaması (12 bölge) esas alınmalıdır. Eğitim Yöneticiliğine İlk Görevlendirme

11. Okul/kurum yöneticiliği görev olarak görülmeli ve belli bir süre ile sınırlandırılmalıdır.

12. Eğitim yöneticiliğinin ilk basamağı olan müdür yardımcılığı konumlarına yapılacak görevlendirmelerde okul müdürünün takdiri öncelikli olmalıdır.

13. Okul/kurum müdür yardımcısı, en az 3 yıl görev yapmış ve merkezi sınavda başarılı olmuş öğretmenler arasından müdürün teklifi ve üst makamın onayı ile görevlendirilmelidir.

14. Yönetici görevlendirmeleri eğitim öğretim yılı başlamadan önce tamamlanmalıdır.

15. Okul/kurum yöneticiliği için kurs/sertifika programlarının kazandırdığı yeterliklerin tespitini ve güvencesini sağlayacak bir akreditasyon sistemi kurulmalıdır.

16. Yöneticilikte kariyer basamakları düzenlenmeli ve uygulanmalıdır. Belirli sürelerde öğretmenlik yapanların önce müdür yardımcılığına, müdür yardımcılığı yapanların müdürlüğe, müdürlük yapanların da şube müdürlüğüne atanmayı sağlayacak şekilde kariyer sistemi kurulmalıdır. Eğitim kurumları müdürlerinin atanmasında ön koşul olarak, en az 2 yıl süre ile müdür yardımcısı olarak görev yapmış olma şartı aranmalıdır.

17. Bölgesel ve yerel özellikler dikkate alınarak başta dezavantajlı bölgeler olmak üzere yönetici atamalarında pozitif ayrımcılığa dayalı özendirici önlemler alınmalıdır. Bu bölgeler için tecrübeli, akademik donanıma sahip okul yöneticileri görevlendirilmelidir.

18. İl ve ilçe yöneticilerinin atanmasında eğitim kurumlarında yöneticilik/müfettişlik yapmış olma şartı aranmalıdır.

19. Büyükşehir statüsünde olan illere, il millî eğitim müdürü atamalarında eğitim yönetimi alanında lisansüstü eğitim, merkez teşkilatında üst düzey yöneticilik veya il millî eğitim müdürlüğü yapmış olma şartlarından biri aranmalıdır.

20. Birinci kademe yöneticilerin seçiminde aranan ölçütlerin benzeri orta ve üst kademe yöneticilerin seçimi için de geliştirilmelidir.

21. Eğitim kurumları yöneticiliği, il ve ilçe yöneticiliği, eğitim uzmanlığı, millî eğitim uzmanlığı, merkez ve taşra teşkilatı şef, şube müdürlükleri ile daire başkanlıkları arasında yeterlikler çerçevesinde yatay ve dikey geçişlere imkân veren adil bir kariyer sistemi kurulmalıdır.

22. Yönetici pozisyonlarına atamalarda kadın yönetici lehine pozitif ayrımcılık getirilmelidir.

23. Okul ve kurum türlerinden kaynaklanan kadın yönetici lehine pozitif ayrımcılık uygulaması tüm okullara genişletilerek uygulanmalıdır. Eğitim Yöneticiliğine Yeniden Görevlendirme

24. Eğitim yöneticiliğine yeniden atanmada nesnel, ölçülebilir, ayırt edici ölçütler esas alınmalıdır.

25. Bir yöneticiyi değerlendirmek için değerlendirme komisyonunda bulunanlar, en az bir yıl değerlendirilecek yönetici ile çalışmış olmalıdır.

26. Eğitim yöneticilerinin değerlendirilmesinde algı ölçümlerinin yanında, eğitim yöneticisinin görev süresince görev yaptığı okulun temel başarı göstergelerindeki değişim de dikkate alınmalıdır.

27. Her derece ve türdeki eğitim kurumu için başarı göstergeleri belirlenmeli ve bu göstergelerin eğitim bölgesi, il ve ilçe düzeyinde zamana bağlı değişimini gösteren karşılaştırmalı bir veri tabanının oluşturulması sağlanmalıdır.

28. Veri tabanı oluşturulurken, performansa olumsuz etkisi olan ve yöneticinin inisiyatifi dışında gelişen olumsuzluklar değerlendirmede dikkate alınmalıdır.

29. Okullar için her yıl somut performans ölçütlerine dayalı bir okul karnesi oluşturulmalıdır.

30. Politika oluşturma konumunda olan Millî Eğitim Bakanlığı üst düzey yönetim kademelerine, eğitim ve eğitim yöneticiliği alanında deneyimi olan yöneticiler atanmalıdır.

31. MEB-YÖK arasında yapılacak bir protokolle Millî Eğitim Bakanlığı personelinin yüksek lisans ve eğitim doktorası eğitimi almaları sağlanmalı, bu bağlamda eğitime erişimin kolaylaştırılması amacıyla yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Hizmet İçinde Yetiştirme

32. Hizmet içi eğitim programları, mesleki yeterlikler ölçütlerine dayandırılmalıdır.

33. Hizmet içi eğitim programlarındaki her bir kurs/seminer belli bir yeterliği kazandırma ve belgelendirme temeline dayalı olmalıdır.

34. Hizmet içi eğitim programları, belli bir probleme çözüm üretmeye yönelik somut çıktıları olan etkinlik ve eylem araştırması temelli yeterlik kazandıran programlar olmalıdır.

35. Hizmet içi eğitim programlarında görev alacak eğitim görevlileri, programın amaç ve içeriğine uygun yeterliğe sahip olmalıdır.

36. Hizmet içi eğitim programlarında eğitim görevlilerinin dolaşımı esas alınarak eğitimlerin mahallinde düzenlenmesine öncelik verilmelidir.

37. Hizmet içi eğitim programları akredite edilerek eğitim yöneticilerinin belli bir zaman diliminde belirli kredide eğitim almaları sağlanmalı, giderleri kurumca karşılanmalı ve alınan eğitim, yöneticilerin değerlendirmesinde kullanılmalıdır.

38. Eğitim yöneticilerinin mesleki gelişimlerinin sağlanmasında kılavuzluk (mentörlük) mekanizmaları oluşturulmalıdır.

39. Eğitim yönetimi alanında eğitim almış, deneyim ve başarıya sahip yöneticiler ile maarif müfettişleri kılavuz (mentör) olarak yararlanılmalıdır.

Diğer Konular

40. Genel bütçeden pay ayrılarak okul/kurum bütçesi oluşturulmalı, okul/kurum yönetimince bunun etkili kullanımını sağlayacak bütün gelir ve harcamalar yasal güvence altına alınmalıdır.

41. Lisansüstü programlarda okul kademelerine özgü programlar açılmalıdır (örnek, özel eğitimin yönetimi, mesleki teknik eğitimin yönetimi, ilköğretim yönetimi, ortaöğretim yönetimi, yükseköğretimin yönetimi gibi). Tezsiz yüksek lisans programında olduğu gibi uygulayıcılara yönelik olarak eğitim doktorası programı açılmalıdır.

42. Döner sermayesi olan okullarda müdür yardımcılarından birisinin işletme/muhasebe alanında formasyona sahip öğretmenler arasından seçilmesine öncelik verilmelidir.

43. Yöneticinin ders denetimi ve rehberlik görevini etkili bir şekilde yapabilmesi için rehberlik ve denetim modelleri ile yaklaşımları konusunda yeterlikleri artırılmalıdır.

44. Lisansüstü eğitim yapan yöneticilerin bu eğitimlerinin karşılığı, lisansüstü eğitim tazminatı olarak özlük haklarına yansıtılmalıdır. Maarif müfettişleri arasındaki özlük hakları ve maaş farklılıkları giderilmelidir. Millî eğitim uzmanlıklarına seçme ve atama süreci, ağırlık öğretmenler lehine olacak şekilde değiştirilmelidir. Millî eğitim uzmanlıklarına ve maarif müfettişliğine geçişte öğretmenler yönünden yaş şartı kaldırılmalıdır.

OKUL GÜVENLİĞİ

Okullarda öğrenmenin istenilen düzeyde gerçekleşmesi ve eğitimsel hedeflere ulaşılması için en temel koşullardan biri, öğrencilerin ve okul personelinin kendilerini güvende ve özgür hissettikleri bir eğitim ortamının sağlanmasıdır. Pek çok araştırmacı, öğrencilerin, öğretmenlerin ve yöneticilerin kendilerini güvende hissetmedikleri durumlarda; öğrenme ve öğretme etkinliklerinin etkili ve verimli bir şekilde gerçekleşemeyeceğini belirtmişlerdir. Bu bağlamda gerek okulların verimliliği ve etkililiği, gerekse öğrencilerin başarısı ve gelişimi açısından güvenli ve düzenli bir öğrenme ortamının oluşturulması temel koşullardan biri olarak görülebilir. Okul güvenliği toplumun pek çok kesimini ilgilendiren, farklı boyutları olan toplumsal bir sorundur. Bu nedenle okul güvenliği tek başına eğitimcilerin çözebileceği bir sorun değildir. Okul güvenliğine ilişkin yaşanan sorunlar ancak bütün paydaşların katkı ve destek ve işbirliği ile çözülebilir. Okullarda karşılaşılan güvenlik problemlerinin çözümünde ve önlenmesinde başta okul yöneticileri ve öğretmenler olmak üzere, öğrencilere, velilere ve yerel yönetimlere önemli görevler düşmektedir. Bu sorumluluklarının gereği olarak yapılması gerekenler aşağıda maddeler halinde verilmiştir.

  1. Okullarda yaşanan güvenlik sorunlarının çözümü ve önlenmesi amacıyla her okul için kapsamlı bir okul güvenliği eylem planı hazırlanmalı ve bu kapsamda;

  2. Okulun ve çevresinin risk analizi yapılmalıdır. Bu bağlamda okul güvenliği açısından risk grubuna giren okullara yönelik süreç odaklı önlemler alınmalıdır.

  3. Okul güvenliğine katkı sağlayan öğrenci, veli ve okul çalışanları ödüllendirilmelidir.

  4. Okul paydaşlarının okul güvenliğine ilişkin rol ve sorumlulukları tanımlanmalıdır.

  5. İhtiyaç duyulduğunda okul paydaşları okul güvenliği konusunda farkındalıklarının arttırılması amacıyla eğitimden (ihmal, istismar, şiddet, ilk yardım vb.) geçirilmelidir.

  6. Okul servis sürücüleri, okul ve yol güvenliği konularında her öğretim yılının başında yeniden bir eğitim programına tabi tutulmalı. Okul güvenliği sertifikası olmayan sürücüler çalıştırılmamalıdır.

  7. Okul güvenliği konusunda uzmanlar yetiştirilmeli ve bu uzmanlar il veya ilçe düzeyinde istihdam edilmelidir.

    Okulda fiziksel güvenliği sağlamak amacıyla;

  1. Bütün okullarda güvenlik görevlisi ve sağlık personeli hizmet alımı yoluyla görevlendirilmelidir.

  2. Büyük okullarda daha fazla güvenlik sorunu yaşandığı göz önünde bulundurularak, okul arsalarının ve büyüklüğünün belirlenmesinde nüfus hareketliliği dikkate alınmalı, okullar optimal büyüklükte olacak şekilde planlamalıdır.

  3. Okul giriş-çıkış saatlerinde okul çevresinde trafik polisi ve gönüllü trafik denetmenleri görevlendirilmelidir. Okul çevresindeki yaya geçitlerinde öğrencilerin görevlendirilmesinden vazgeçilmelidir.

  4. Okul çevresinin daha güvenli bir yer haline gelebilmesi için yerel emniyet güçlerinden destek alınmalı, kurumlar arası işbirliği arttırılmalıdır. Okulun kendi başına baş edemediği güvenlik konularında emniyet güçlerinden yardım alınmalıdır.

  5. Akşam saatlerinde ders yapılan okullarda çevre güvenliğinin arttırılması amacıyla okul çevresinin yeterince aydınlatılması sağlanmalı, yaşanabilecek elektrik kesintileri nedeniyle okullara jeneratörler tahsis edilmelidir.

  6. Okul giriş-çıkışları ve çevresinin güvenliği için, okul giriş-çıkış noktalarının sayısı sınırlandırılmalı, okul içi ve çevresinde denetimi arttıracak önlemler alınmalı (ziyaretçi kartı, kamera, duman sensörü, metal detektör vb.) ve öğrencilerin okula istenmeyen araç-gereç ve suç aleti getirmelerini önlemek için denetimler yapılmalıdır.

  7. Yeni yapılan okul binalarının teslim alınmasında okul müdürlerinin de görüşleri alınmalıdır.

  8. Mevcut okulların fiziki ortamlarının, engelli bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanıp tasarlanmadığı kontrol edilmeli, varsa aksaklıkları giderecek önlemler alınmalıdır.

  9. Okul tip projeleri bölgenin, okulun ve öğrencilerin özellikleri dikkate alınarak tasarlanmalı, okul binaları planlanırken öğrencilerin sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerde bulunmalarına olanak sağlayacak özellikte olmasına özen gösterilmelidir.

  10. Okulda yaşanabilecek kaza ve yaralanmaları önlemek amacıyla, okuldaki onarım ve tadilatlar için okul yönetimlerine küçük onarım ödeneği tahsis edilmelidir.

  11. Okul bahçesinin ve oyun alanlarının tasarımında kaza ve yaralanmayı önleyici yapı maddeleri kullanılmalı ve sürekli olarak bakım ve onarımı yapılmalıdır.

  12. Türkiye coğrafyasının önemli bir kısmı deprem kuşağı üzerinde yer aldığından okullarda depreme karşı gerekli güvenlik önlemleri alınmalı, okul binaları çok katlı tasarlanmamalı, okul ve sınıf mobilyaları sabitlenmelidir.

  13. Okul çevresinde öğrenci sağlığı ve güvenliği açısından risk oluşturabilecek maddelerin satılmasını önlemek amacıyla denetimler yapılmalıdır.

  14. Okul sağlığı ve hijyeni açısından okullarda temiz içme suyu olanağı sağlanmalı, okullarda bulunan su depoları kontrol edilmeli ve periyodik aralıklarla klorlanması sağlanmalı, imkânlar ölçüsünde yemek hizmeti okullar tarafından sunulmalıdır.

  15. Düzenlenen yetiştirme ve destekleme kurslarında öğretmenlerin nöbet görevi tanımlanmalıdır.

  16. Öğrenci disiplin yönetmelikleri gözden geçirilmeli; başta uyuşturucu kullanımı (esrar, eroin, bonzai vb.) olmak üzere öğrencilerde gözlenen istenmeyen davranışları önlemek amacıyla yönetmelik maddelerinde caydırıcılığı arttırıcı düzenlemeler yapılmalıdır.

  17. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, rehber öğretmenlerin okul güvenliği konusundaki rol ve sorumluluklarını da kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.

  18. Okul yöneticilerinin yetiştirilmesinde ve seçilmesinde okul güvenliği ile ilgili konular dikkate alınmalı, okul yöneticileri karşılaşılabilecek güvenlik sorunları ve krizleri yönetebilecek bilgi ve becerilere sahip adaylar arasından seçilmelidir.

  19. Okul güvenliğine ilişkin ulusal ve yerel sorunları belirlemek ve analiz etmek amacıyla bu konuda bir veri tabanı oluşturulmalı, bu veri tabanından hareketle bölgelere hatta okullara göre risk haritaları çıkarılmalıdır.

  20. Okullarda yaşanan güvenlik sorunlarının önemli bir kısmı ikili eğitimden tam gün eğitime geçmekle çözülebilir. Bu nedenle ikili eğitim yapılan okullarda en kısa sürede tam gün eğitime geçilmelidir.

  21. Pansiyonlu ve yatılı okullarda belletmenlerin belirlenmesinde, toplam öğrenci sayısının cinsiyete göre dağılımı dikkate alınmalıdır.

  22. Öğrencilerin "sağlık okur-yazarlık" düzeylerinin arttırılması için yaş gruplarına göre eğitim programları düzenlenmelidir.

  23. Okul bahçesindeki otoparklar kapatılmalı ya da okulun eğitim-öğretime kapalı olduğu dönemlerde kullanılmalıdır.

  24. Güvenlik açısından öğrencilerin evlerine en yakın okula devam edebilmeleri için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

    Okulda psikolojik güvenliği sağlamak amacıyla;

  1. İhtiyacı olduğu tespit edilen öğretmenlere öfke kontrolü, çatışma yönetimi, arabuluculuk gibi konularda psiko-eğitim desteği sağlanmalıdır.

  2. Öğrencilerin okula bağlılıklarını ve aidiyet duygularını artırmak amacıyla okulda sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler düzenlenmelidir. Okulda bu türden faaliyetler düzenlenirken öğrencilerin görüş, öneri ve talepleri alınmalı, öncelikler öğrencilerin görüşlerine göre belirlenmelidir.

  3. Tüm yasal gösteriler ve etkinlikler öğrencilerin güvenliğini ve sağlığını riske etmeyecek şekilde yapılmalıdır.

  4. Rehberlik servisi ağır psikolojik sorunlar yaşayan öğrencilere yardım amacıyla aileye yol göstermeli ve yardımcı olmalıdır.

  5. Okullarda halkla ilişkiler birimi oluşturulmalı, velilerin ve diğer ziyaretçilerin ders saatleri içerisinde okulun işleyişini bozacak şekilde okul ortamında bulunmaları, izinsiz ve kontrolsüz bir biçimde sınıflara girmeleri engellenmelidir.

  6. Daha önce şiddet uyguladığı tespit edilen öğretmen, yönetici ve denetçilerin üst görevlere atanmaları engellenmelidir.

  7. Okullarda hizmet alımı kapsamında görevlendirilecek destek hizmeti elemanlarının seçiminde özen gösterilmelidir. Göreve yeni başlayacak personele bir oryantasyon eğitimi verilmelidir.

  8. Okul aile arasındaki bağları güçlendirmeye dönük önlemler alınmalı, bu bağlamda "0-18 Yaş Aile Eğitim Semineri"ne katılım özendirilmelidir.

  9. Madde bağımlılığı, şiddet, saldırganlık vb. konularda öğrencilerde, okul personelinde ve öğrenci velilerinde farkındalık yaratacak kamu spotları hazırlanmalıdır.

  10. Okulu ve öğrencileri olumsuz olarak etkileyen içeriğe sahip TV programlarının denetlenmesi amacıyla MEB ve RTÜK daha yakın bir işbirliği içerisinde çalışmalıdır.

  11. Okul personeli ve öğrencilere yönelik şiddeti önlemek amacıyla caydırıcı ve uygulanan yaptırımları ağırlaştırıcı nitelikte yasal düzenlemeler yapılmalıdır.

  12. Okul personeli ve öğrencilere yönelik şiddet, yaralama, gasp vb. olaylar yaşanması halinde, MEB öğrencilerin ve personelin hukuki savunmasını üstlenmelidir.

  13. Okullarda çeşitli nedenlerle boş geçen derslerde istenmeyen davranışların ve güvenlik sorunlarının yaşanmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.

  14. Okul güvenliği açısından sorun yaratan öğrenci tutum ve davranışlarının altında yatan sebeplerin daha iyi anlaşılması amacıyla, çocukların ev ve aile ortamında tanınması için çaba sarf edilmelidir.

  15. Risk grubunda yer alan öğrencilere ilişkin emniyet ve sağlık kurumlarındaki bilgiler, okul yönetimleri ile paylaşılmalıdır.

  16. Cep telefonlarının okulda uygunsuz kullanılmasının önlenmesi amacıyla, bilişim teknolojilerinin etik kullanımı konusunda öğrenci, öğretmen ve velilere dönük eğitim çalışmaları yürütülmelidir. Disiplin yönetmeliği uzmanların görüşleri alınarak yeniden düzenlenmeli, ilkokullar ve ortaokullar için de disiplin yönetmeliği çıkarılmalıdır.

Kaynak:http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasi-sona-erdi/haber/7594

Geri Dön